نحوه رشد صنعت خودرو سازي كره جنوبي
صنعت خودرو سازي كره جنوبي؛ حركت از جامعه سنتي به سوي جامعه مدرن
مقدمه:
روند شروع توسعه خودروسازي كشور كره جنوبي، از پايه و نقطه صفر صنعت بوده و با به كارگيري اقدامات متنوع توانسته جايگاه خوبي در بين كشورهاي پيشرو در اين رشته صنعت پيدا كند، در واقع ميتوان اين صنعت را يكي از مصاديق دست يافتن كره جنوبي به سطوح بالاي توسعه يافتگي دانست. تا جايي كه هم اكنون از نظر توانمندي و كيفيت توليد در رقابت با غولهاي قديمي اين صنعت يعني ژاپن و آلمان بوده و محصولات توليدي اين كشور در سطح بالايي از كيفيت و قابليت اطمينان قرار دارند.
روند توسعه و جايگاه كره جنوبي:
روند توسعه صنعت ماشين سازي كره جنوبي ( با تأكيد بر حوزه ماشين افزار) را ميتوان به سه دوره تاريخي كلي دوران نوزادي، دوران كودكي و دوران جواني تقسيم كرد. اقدامات متنوع و مقتضي هريك از اين سه دوره توسط دولت و يا نهادهاي واسط و واحدها و مراكز خصوصي، منجر به توسعه تدريجي اين صنعت در كره جنوبي شد. مهمترين اين اقدامات و دستاوردهاي اين سه دوره، ارائه شده است:
- دوران نوزادي 1950- 1977:
- شروع صادرات ماشين آلات عمومي
- ايجاد منطقه ويژه خودروسازي
- تمركز بر صنايع سنگين مورد نياز ماشين سازي
- حمايت دولت از تشكيل موسسه علم و فناوري كره جنوبي
- توليد دستگاههاي مورد نياز با مهندسي معكوس
- 2دوران كودكي 1977-1987:
- تاسيس دانشگاه ملي در منطقه صنعتي خودروسازي
- تاسيس موسسه مواد و ماشين سازي
- تاسيس انجمن سازندگان ماشين ابزار
- تاسيس انجمن تحقيق و توسعه براي ماشين ابزار با دادن اختيار در واردات مواد اوليه جهت مهندسي معكوس
- تدوين برنامه 5 ساله
- ايجاد صندوق تامين مالي بلند مدت براي حمايت از صادرات و حمايتهاي مالي و تشويقي از فعالين صنعت
- دعوت از نخبگان و شركتهاي كره اي و حتي غير كره اي كه در صنعت خودرو فعال هستند
- خريد مالكيت شركتهاي خودروساز
- ممنوعيت واردات
- 3دروه جواني و خودپايداري 1987-2020:
- انجام پروزه هاي مشترك بين دولت و صنعت و شركتها
- دولتت به عنوان اصلي ترين سرمايه گذار صنعت ماشين سازي
- افزايش بيش از 5 برابري تعداد پتنتهاي مرتبط
يكي از شاخصهاي با اهميت و اثرگذار يك صنعت در اقتصاد كشورها ميزان اشتغالزايي آن صنعت است. از اين منظر، حدود 320 هزار نفر در ساخت و توليد ماشين آلات در كشور كره جنوبي اشتغال دارند. اين ميزان 11 درصد كل اشتغال صنعت ساخت و توليد بوده و از اين حيث در سال 2014 حوزه ماشين سازي در رتبه دوم اشتغالزايي در صنعت ساخت و توليد كره جنوبي قرار گرفته كه نسبت به سال 1970حدود 6 برابر شده است. صنعت ماشين آلات عمومي در كره جنوبي در دهه 200 نرخ رشدي بالاتر از متوسط و بيشترين نرخ رشد را در صنعت ساخت و توليد داشته است
نهادهاي موثر:
ازجمله نهادهاي واسط مؤثر بر رشد و توسعه خودرو سازي كره جنوبي، ميتوان به انجمن صنعت خودرو سازي، تعاوني مالي ماشين سازي، مركز تبادل و حراج ماشين آلات، مؤسسه آموزش فناوري، مؤسسه تحقيقات و بازرسي ماشين آلات كره، انجمن تحقيقات فناوري ماشين سازي، بنياد ارتقاي مشترك صنعت ماشين سازي، انجمن صنعت تجهيزات كارخانه اي كره جنوبي، اشاره كرد كه در توسعه اين صنعت، نقش بسزايي داشته اند.
ابزارهاي قانوني و برنامه هاي توسعه فناوري، از ديگر سياستهاي توسعهاي دولت كره جنوبي براي رشد صنعت ماشين سازي بوده است. ازجمله اين قوانين ميتوان به قانون ارتقاي صنعت خودروسازي، بيانيه ارتقاي صنايع سنگين، سياستهاي ارتقاي بومي سازي نظير سياست متنوع سازي منابع وارداتي و قانون ويژه ارتقاي مواد و قطعات اشاره كرد. دولت همچنين در زمينه ارتقاي توسعه فناورانه در صنعت كالاهاي سرمايه اي نيز نقش داشت و علاوه بر ايجاد مؤسسه هاي پژوهشي مانند مؤسسه مواد و ماشين سازي كره جنوبي و مؤسسه پيشرفته علم و فناوري كره، وامهاي بلندمدت كم بهره و امتيازات مالي به فعاليتهاي تحقيق و توسعه شركتهاي فعال در صنعت كالاهاي سرمايه اي و ماشين سازي اعطا كرد
درس آموخته هاي صنعت خودرو سازي كره جنوبي براي ايران:
درس اول: توسعه صنعت خودروسازي در كشور نيازمند تبديل آن به يك اولويت صنعتي داراي برنامه، متولي و بودجه است
درس دوم: توسعه صنعت خودروسازي نيازمند ايجاد و تكميل زنجيره هاي ارزش به ويژه در رابطه با صنايع بزرگ است
درس سوم: توسعه صنعت خودروسازي نيازمند تدوين و اجراي برنامه ها و به كارگيري ابزارهايي براي تأمين مالي تسهيل شده، كاهش هزينه هاي توليد و تحريك تقاضاست.
درس چهارم: توسعه صنعت خودروسازي نيازمند مديريت هوشمند واردات كالاهاي سرمايه اي و قطعات و اجزاي وابسته است
درس پنجم: توسعه صنعت خودرو سازي نيازمند حمايت از صادرات و حضور شركتهاي داخلي در زنجيره هاي ارزش بين المللي است
درس ششم: دولتها براي توسعه صنعت خودرو سازي از بُعد فناوري، از تحقيق و توسعه و همچنين انتشار فناوريهاي توسعه يافته حمايت كرده اند
درس هفتم: در كشورهاي مورد مطالعه، دولتها نسبت به ارتقاي استاندارد و كيفيت ماشين آلات توليدي در آن كشور حساس بوده و براي ارتقاي برند ملي برنامه داشته اند.
درس هشتم: كشورهاي پيشرو در صنعت خودروسازي، از ظرفيت نهادهاي واسط غيردولتي براي ساماندهي اين صنعت استفاده كرده اند
نتيجه گيري:
هدف اين گزارش بررسي اقدامات دولت كره در حمايت از صنعت خودروسازي و احصاي تجربيات موفق آن براي تدوين بسته هاي حمايتي از صنعت خودروسازي كشور است. كره جنوبي، همواره در دهه هاي اخير، در توليد، صادرات و واردات ماشين آلات و تجهيزات، جزء 10كشور پيشرو بوده است. دولت كره براي رسيدن به اين جايگاه، از ابزارهاي سياستي مختلفي بهره گرفته و توانسته است با هوشمندي، از منابع و توان بخش خصوصي در جهت اجراي سياستهاي متنوع خود در راه توسعه اين صنعت، منتفع شود. براساس يافته هاي اين گزارش، ازجمله اين ابزارها، ميتوان به وضع و پياده سازي قوانين مختص اين رشته صنعت اشاره كرد، كه در بازه سالهاي 1960تا ،2010بالغ بر ده قانون مختلف براي حمايت از ماشينسازي، تصويب و اجرا كرده كه نشان از مداومت و پيوستگي سياستها براي دستيابي به هدف توسعه اي دارد. همچنين ايجاد نهادهاي واسط و مؤسسات تحقيقاتي تخصصي (ازجمله انجمن صنعت ماشينسازي، تعاوني مالي ماشينسازي، مركز تبادل و حراج ماشين آلات، مؤسسه آموزش فناوري، مؤسسه تحقيقات و بازرسي ماشينآلات كره، انجمن تحقيقات فناوري ماشين سازي، بنياد ارتقاي مشترك صنعت ماشين سازي و انجمن صنعت تجهيزات كارخانهاي كره جنوبي) و واگذاري اختيارات لازم به آنها و مشوقهاي خاص صادراتي، از ديگر اقدامات دولت كره جنوبي براي رشد ماشين سازي در اين كشور است. شايسته ذكر است كه موفقيت اين سياستها مستلزم به كارگيري مجموعه اي از سياستهاي كلان اقتصادي از جمله سياست توسعه صادرات و ثبات اقتصاد كلان نيز بوده است